Taq DNA پۆلیمەراز: کارگەهی ژینەتیکی و تشخیص

Biolojîya molekûlî û lêkolîna genetik bi taq polîmerase DNA , enzimêkî thermostable, guherand. Ew ji bakteriya hyperthermophilic Thermus aquaticus tê derxistin, ev polymerase xasiyeta taybetî heye ku bi temperaturên bilind re bimeşîne bê ku fûnksiyona xwe kêm bike, ku ev jî sebebê bû ku di teknolocyaya Polymerase Chain Reaction (PCR) de bi awayekî fireh tê bikar anîn.

Dîtinanî li ser taq polîmerase DNA li destpêk 1980-an ji aliyên zanistî Kary Mullis û reşkomarên din di Cetus Corporation de taybeti nû ên rûyî di navbera amarê DNA û anaysa bû. Ev dîtinanî eva bijarte bicîhê ya jî hilbijartî Kary Mullis li ser Premîyer Nobelî ya Kimiya li 1993.

Di PCR de, Taq DNA polymerase herî baş di derceya 72°C de karekî dike ku heman e bi procesa termîk ciklê yên divê ye. Li ciklanên PCR, derketina DNA navbera duhemalî li tevra ciwane, paşê ku temperatûr a vêne, sintezeya nirxên nû yên komplementar ji bo Taq DNA polymerase were kirin, tenê li her cikla vê nirxê ya navber heye.

پۆلیمەراز DNA-ی Taq ژێرکەوتوو و ئەکسەنگەڕەوە دەبێت، لە کاتێکدا بەسەرچاوەی ناونیشانی زانستی بەکارهێنا نیە. لە زانستی فورینزیک مثلاوە، ژمارەی کام هەیە کە دەتوانێت بەکارهێنێت لە سەرچاوەیەکی تایبەت بۆ پاشیارکردنەوە. ئەو بەرەوە بووە لە دەستپێکردنەوەی نەخۆشییەکانی ژینەتیکی و هاتەکانی میکروبەکانی نەخۆشی یان هاتەکانی ژینەتیکی کە لەگەڵ ئەوەیان درێژ بووە، بۆیە لە دیاگنوستیکی ژینەتیکی بەکار دێت. لە بازا لەسەر ئەوەی هەروەها بەکار دێت، وەک ئەوەی لە زراعتدا بۆ شناسایی و بهبودی ژینەتیکی گونجی گەڕانە.

بەڵام هەرچند بەکارهێنانیان زۆر گشتی دەبێت، هەندێک لە سەرکەوانەیەکانی پۆلیمەرازەکانی Taq DNA هەیە. ئەوەیەکەی سەرەتاکانی ڕووبەرەوەی ئەوەیە کە ئەنزايمەکە دەست دەدات لە هەڵەکاندا لە کاتێکدا دەستنیشان دەکات، لە کاتێکدا کۆپیەکانی هاتەدار بدەن لەوەی ئەوەی ئەصیلبوون. پۆلیمەرازەکانی High Fidelity Taq دواتر لە گرتەکانی ژێرکەوتنەوەی ئەوەیەکە دەستنیشان دەکەن، بەڵام لە کارەکارییەکانی ڕەقیکتردا دەستنیشان دەکەن لەوەی HFiTQ، مثالێکی ژێرکەوتنەوەی ئەوەیە.

بەهێزبوونی لە سەرەتایی زانستی لە ڕێکخستنی ئەنزایمەکان هاتووە کۆمپلێکسەکانی پۆلیمەرازەکانی ترماشتنیار بنیادیترینەوە بۆ نموونە Pfu (لەگەڵ Pyrococcus furiosus) ژێرمەند Vent (لەگەڵ Thermococcus litoralis)، هەرکەدوانە لەوەی خۆی دەتوانێت چالاکییەکانی ڕێکخستنی خۆی بە شێوەیەکی جیاواز بەکاربهێنێت. لەبەر ئەوەی، لە نێوان ئەم ئەنزایماندا، پۆلیمەرازەی DNA Taq هەنوز دەبێتە ڕێگایەکی استاندارد بۆ ڕێکخستن و ڕووبەرکردنەوە.

بۆ بەرچاو بوون، پۆلیمەرازەی DNA Taq دەروونە ڕێگایەکی زۆر پێکهاتوو بۆ قوتابی زانستی ڕێکخستن و ئەنجامدانەوەیەکی گشتییەکانی زانستی. ناچار نییە کە ئەمە تەنها ئەوەیە بۆ ڕێکخستنی ژێرەکانی DNA ئاسانکردووە بلكە هەروەها دەستی پێیەوە بۆ گۆڕانکاری زانستی و دابەشکردنی ڕێکخستنی سریع لەگەڵ مۆنیتۆرکردنی چالاکییەکانی ژمارەیەکی سەرەکی. لەبەر ئەوەی زانستی بیولۆژی مۆلەکولی دەگۆڕێت، پۆلیمەرازەی DNA Taq هەنوز دەبێتە بەردەوام بێت بە فەرمانێکی کەسەیی لە نێوان ڕێکخستنەکانی ئەو ئەمێشەیەکەیە کە زانیارییەکەمان لە باسی ژمارەیەکی سەرەکی: DNA.